ኢትዮጵያ ኑ ኢል ጀራራሌ ግራዚያኒ ዓብይ ኡሳ ለ አርሚ ቺሚች ኮንትሮ ላ ፖፖላዚዮን ዴል ትግራይ ይምጡ ፡፡

በእንግሊዝ ጋዜጣ ዘ ቴሌግራፍ የኬሚካል ጦር መሣሪያዎችን በትግራይ ሰላማዊ ዜጎች ላይ የመጠቀም እድልን አስመልክቶ ይፋ ማድረጉ በኢትዮጵያዊው የኖቤል የሰላም ሽልማት አሸናፊ ዝና ላይ ትልቅ ጉዳት ያስከትላል ፡፡ በትግራይ እና በኦሮሚያ ውስጥ በሰላማዊ ዜጎች ላይ በተፈፀሙ የጦር ወንጀሎች እና በትግራይ ውስጥ የዘር ማጽዳትና የዘር ማጥፋት ወንጀል በማይታወቁ የማይታወቁ ማስረጃዎች ቀድሞውኑ በከፍተኛ ደረጃ ተሸንፈዋል ፡፡ የኬሚካል መሳሪያዎች ከ 1936 ጀምሮ በኢትዮጵያ ውስጥ ጥቅም ላይ አልዋሉም ፡፡ በወቅቱ የኢጣሊያ ፋሺስት ወታደሮች የኢትዮጵያን ንጉሠ ነገሥት ጦር ተቃውሟቸውን ለመስበር ይጠቀሙባቸው ነበር ፡፡ ዜናው ወዲያውኑ በአዲስ አበባ መንግስት ውድቅ ተደርጓል ግን አሜሪካ ከባድ የኢኮኖሚ እርምጃዎችን አስታውቃለች ፡፡

እፍረት በማይኖርበት ቦታ ምንም ዓይነት ክብር ሊኖር አይችልም

በፋሺስት ወረራ ወቅት በኢትዮጵያ (እ.ኤ.አ. ከጥቅምት 1935 — የካቲት 1937) ዱስ ቤኒቶ ሙሶሊኒ “የአገሬው ተወላጆች” ጠንከር ያለ ተቃውሞ ሁለቱን የወረራ ሰራዊት እያገዳቸው መሆኑን ጠቅሰው የጄኔራል ኤሚሊዮ ደ ቦኖ ከኤርትራ እና የጄኔራል ሮዶልፎ ግራዚያኒ ከሶማሊያ .

የ ”ተወላጆቹን” ተቃውሞ ለመቋቋም ፣ በጄኔቫ ፕሮቶኮል የተከለከሉ 270 ቶን የሰናፍጭ ጋዝ እና የአርሲን ኬሚካል ወኪሎች ጥቅም ላይ ውለው ወደ ግማሽ ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎችን በመግደል በአከባቢው እና በሰብሎች ላይ የማይተካ ጉዳት አድርሰዋል ፡፡ የፋሺስቶች የኬሚካል መሳሪያዎች መጠቀማቸው ለኢትዮጵያ ህዝብ እጅግ አሰቃቂ ከመሆኑ የተነሳ እንደገና ጥቅም ላይ አልዋሉም ፡፡

የመጨረሻው የሰለሞናዊ ስርወ-መንግስት ንጉሠ ነገሥት ልጅ ታፋሪ መኮንን (ኃይለ ሥላሴ በመባል የሚታወቁት) ሁለቱም እና የስታሊኒስት ወታደራዊ ጁንታ ዲአር መሪ መንግስቱ ኃይሌ ማሪያም ወታደራዊ ሽንፈታቸውን ለማስወገድ እነሱን ለመጠቀም ፈቃደኛ አልሆኑም ፡፡ መንግስቱ አቅመቢስ እና የሚያበሳጭ ኬሚካሎችን በመጠቀም በኤርትራ ህዝብ ነፃ አውጭ ምንጭ ወገንተኞች ላይ ተጠርጥሯል ፡፡ ክሱ አሁንም ድረስ የተወሰኑ ማስረጃዎች ባለመኖሩ ሲከራከሩ ቆይተዋል ፡፡

ከኖቬምበር 3 ቀን 2020 ጀምሮ የጀመረው የኖቤል የሰላም ሽልማት አሸናፊ ዐቢይ አህመድ አሊ በ 7 ሚሊዮን የትግራይ ተወላጆች ላይ የኬሚካል የጦር መሣሪያ ለመጠቀም መወሰኑን ከጥር 85 ዓመታት በኋላ ጠንካራ ጥርጣሬዎች አሉ ፡ የሐሰት ካሱስ ቤሊ በመፍጠር ፡፡ ትናንት 23 ግንቦት 2021 በታተመው የብሪታንያ ዘ ቴሌግራፍ ጋዜጣ ባካሄደው የጋዜጠኝነት ምርመራ ይህ ተወገዘ ፡፡

ቴሌግራፍ በትግራይ ሆስፒታሎች ውስጥ የፈሰሰውን የመጀመሪያዎቹን ጉዳቶች ተከትሎ ይህንን ዘግናኝ ሁኔታ መመርመር ጀመረ ፡፡ የትግራይ ዋና ከተማ መቐለ የጤና ባለሙያዎች ለአንድ ሳምንት ያህል በደርዘን የሚቆጠሩ ከባድ እና ከባድ ቃጠሎ የደረሰባቸውን በርካታ ዜጎችን እየተቀበሉ ነው ፡፡ የሕክምና ባልደረቦች ምስክርነት የበለጠ አስገራሚ ናቸው-ከተጎጂዎች ውስጥ አብዛኛዎቹ ሴቶች እና ሕፃናት ናቸው ፡፡

በደርዘን የሚቆጠሩ የህክምና እርዳታ እያገኙ ያሉ ተጎጂዎች የአሸባሪው ጫፍ ብቻ እንደሆኑ ተጠርጥረዋል ፡፡ “በዚህ በሽታ የተጠቁ ሲቪሎች ቁጥር ምናልባት ከዚህ የበለጠ ሊሆን ይችላል ፡፡ እስቲ ወደ መቀሌ ለመሄድ ወታደራዊ መንገዶችን መዘጋት ከባድ መሆኑን እናስታውስ ፣ ስለሆነም እኛ የማናውቃቸው ሌሎች ብዙ ተጎጂዎች እንዳሉ መገመት ይቻላል ”ሲሉ አንድ ሀኪም ለእንግሊዝ ጋዜጣ ተናግረዋል ፡፡

ሁለት ዓለም አቀፋዊ የኬሚካል መሳሪያዎች ባለሙያዎች ተገናኝተዋል-የእንግሊዝ ኬሚካል ፣ ባዮሎጂካል እና ኑክሌር ሬጅመንት የቀድሞው አዛዥ ሀሚስ ዴ ብሬቶን-ጎርደን እና ከብሪታንያ የመከላከያ ሚኒስቴር ጋር በተገናኘው ተቋም የኬሚካል እና ባዮሎጂያዊ ባለሙያ ዳን ካዝታ-ሮያል ዩናይትድ ሰርቪስ ኢንስቲትዩት ፡

እንደ ብሬተን-ጎርደን ገለፃ ፣ የመረመረባቸው ቁስሎች “በሰሜን ምስራቅ እና በሰሜን-ምዕራብ ሶሪያ በተጎጂዎች ላይ ካየሁት ቁስሎች ጋር በጣም ተመሳሳይ ናቸው ፡፡ በነጭ ፎስፈረስ የተፈጠሩ ጉዳቶች አሉ ፡፡” “ይህ የነጭ ፎስፈረስ ጥይት ውጤት በቀላሉ ሊሆን ይችላል። አንዳንድ የእሳት ቃጠሎዎች በከፍተኛ ፍንዳታ ጥይቶች የተከሰቱ ሊሆኑ ይችላሉ ፡፡ ነገር ግን ይህ እንደ ነጭ ፎስፈረስ ዓይነት ተቀጣጣይ መሣሪያ ይመስላል ”ሲል ዳን ካዘታ ያስረዳል ፡፡

ይህ ንጥረ ነገር ለመጀመሪያ ጊዜ ለ 18 ሲቪል አገልግሎት እንዲውል የተደረገው በእንግሊዛዊው ኬሚስት ጆን ዎከር ተዛማጆችን ለማምረት ነበር ፡፡ አሁን ያለው የነጭ ፎስፈረስ ሲቪል አጠቃቀም በሸክላላይን ፣ በካልሲየም ሞኖ-ፎስፌት ፣ በማዳበሪያ ፣ በልዩ ብረቶች እና በነሐስ ውስጥ ምርታማነትን ለማሳደግ በሴሚኮንዳክተሮች ዶፒንግ ነው ፡፡

ነጭ ፎስፈረስ በጣም ከባድ እና በጣም የሚያሠቃዩ ቃጠሎዎችን ያስከትላል። ቃጠሎዎቹ ብዙ ፣ ጥልቅ እና ተለዋዋጭ መጠን ያላቸው ናቸው ፡፡ በመጨረሻም እንደ ፎስፊን በመሳሰሉ በቃጠሎ ወይም በመበስበስ በሚመረቱት ንጥረ ነገሮች ከፍተኛ የመርዛማነት ደረጃ ምክንያት ነጭ ፎስፈረስ ማቃጠል እንዲሁ በጣም አደገኛ ነው ፡፡ እነዚህ ምርቶች በአጭር ጊዜ ውስጥ በጉበት ፣ በልብ እና በኩላሊት ላይ ጉዳት ያደርሳሉ ፡፡

በጦር ኃይሎችም ሆነ በሲቪል ሕዝቦች ላይ የኬሚካል ጦር መሣሪያ አጠቃቀምን በተመለከተ አስፈላጊ ከሆኑት የሞራል እና የሕግ ታሳቢዎች ባሻገር እራሳችንን አንድ ጥያቄ መጠየቅ አለብን ፡፡ ዲሞክራቲክ ነኝ ብሎ ራሱን የሚገልፅ ፕሪሚየር በሕዝቡ ብዛት ላይ ወደ ኬሚካል ጦርነት ለመግባት ለምን ወሰነ?

የቅርቡ ያለፉት አስከፊ ገጠመኞች እንደሚያሳዩት የኬሚካል መሳሪያዎች አጠቃቀም የሚከሰቱት አንድን አገዛዝ ግጭትን ለማሸነፍ እጅግ በጣም አስቸጋሪ በሆነበት ጊዜ ነው ፡፡ የወታደሮቻቸውን ኪሳራ ቁጥር ለመገደብ እና እጅግ በጣም ከፍተኛ የገንዘብ ጦርነት ጥረት ለመቀነስ (በመካከለኛ እና በረጅም ጊዜ ውስጥ አስከፊ ይሆናል) አንዳንድ ህሊና የጎደላቸው መንግስታት የጦርነቱን ፍፃሜ ለማፋጠን የኬሚካል ጦር መሣሪያዎችን ለመጠቀም ይወስናሉ ፡፡ ጠላትን በትክክል ለማሸነፍ የሚችል።

ይህ በኢትዮጵያ ውስጥ ጉዳዩ አይደለም ፡፡ ትግራይ ውስጥ ያለው ጦርነት በ 2020 አሁን የወያኔ ትግርኛ አሸባሪዎች “የኢትዮጵያ ማዕከላዊ መንግስት የመጡ ኦፊሴላዊ መግለጫዎችን መሠረት ላይ አንዳንድ በኀይል ዕቃ ተቃውሞ የመጨረሻ ኪስ ላይ ብቻ ስፖራዲክ ግጭት አሉ, ህዳር 28 ላይ አብቅቷል. እንደ አለመታደል ሆኖ በመሬት ላይ ያለው እውነታ እጅግ በጣም የተለየ ነው ፡፡

ከ 6 ወር ጦርነት በኋላ በህወሃት ቁጥጥር ስር የዋለው የትግራይ መከላከያ ሰራዊት ያልተነካ ብቻ ሳይሆን ምናልባትም በግብፅ እና በሱዳን ምናልባትም በጅምላ ምዝገባ እና በተከታታይ በመሳሪያ እና በጦር መሳሪያዎች አቅርቦት ምክንያት በኢትዮጵያ እና በኤርትራ ጦር ላይ ወታደራዊ ጥቃት የመሰንዘር ችሎታ አለው ፡ በዚህ ላይ በኦሮሚያ ውስጥ “ምስጢራዊውን” ጦርነት ማከል አለብን ፡፡

የተለያዩ ወታደራዊ እና የጋዜጠኞች ምንጮች እንደሚሉት የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ጦር በትግራይ የተገደለ እና በኦሮሚያ ከፍተኛ ኪሳራ እየደረሰበት ነው ፡፡ በእነዚህ ምንጮች መሠረት የፌደራል ጦር ከአሁን በኋላ የክልል መከላከያ ተግባራትን ማከናወን እንደማይችል በመግለጽ የአብይ አስተዳደር በኢትዮጵያ ቢያንስ 4 ግንባሮች ላይ ከሚዋጉ ከኤርትራ የሚመጡ ወታደሮች በብዛት እንዲጨምሩ በማድረግ የኤርትራ ወታደራዊ ድጋፍ እንዲያደርግ ያስገድደዋል ፡፡ ከኤኮኖሚ አንፃር እነዚህ ስድስት ወራቶች የእርስ በእርስ ጦርነት እና የኮቪድ 19 ወረርሽኝ ዜሮ ዕድገት ሊኖረው ወይም ከ 1991 ወዲህ ለመጀመሪያ ጊዜ ወደ ኢኮኖሚ ቀውስ ሊሄድ የሚችለውን ብሔራዊ ኢኮኖሚ በከፍተኛ ደረጃ እያደፈረሱ ናቸው ፡፡

በቴሌግራፍ የወጡት መገለጦች በኢትዮጵያዊው የኖቤል የሰላም ሽልማት አሸናፊ ዝና ላይ ትልቅ ውድመት ይወክላሉ ፡፡ በትግራይ እና በኦሮሚያ ውስጥ በሰላማዊ ዜጎች ላይ በተፈፀሙ የጦር ወንጀሎች እና በትግራይ ውስጥ የዘር ማጽዳትና የዘር ማጥፋት ወንጀል በማይታወቁ የማይታወቁ ማስረጃዎች ቀድሞውኑ በከፍተኛ ደረጃ ተሸንፈዋል ፡፡ ምንም እንኳን ኢትዮጵያ የተባበሩት መንግስታት የኬሚካል መሳሪያዎች ስምምነት ፈራሚ ብትሆንም እንደ ነጭ ፎስፈረስ ያሉ ተቀጣጣይ መሳሪያዎች ጥቅም ላይ እንዳይውሉ የሚያግድ በተለመደው የጦር መሳሪያዎች ኬሚካሎች አጠቃቀም ላይ ስምምነት (ፕሮቶኮል 3) አልተፈረመችም ፡፡ የሰሜን ኮሪያው የአስመራ አገዛዝ ከእነዚህ ሁለቱ ዓለም አቀፍ ስምምነቶች መካከል አንድም ያልፈረመ በመሆኑ የኤርትራ ጦር መኖሩ የኬሚካል ጦር መሣሪያዎችን አጠቃቀም ያመቻቻል ፡፡

ሆኖም ነጭ ፎስፈረስ መጠቀሙ ለፕሪምየር አብይ ፣ ለፓርቲያቸው (በአስቂኝ ሁኔታ የብልጽግና ፓርቲ ተብሎ ይጠራል) ፣ የቀኝ አክራሪ ብሄርተኛ አመራር አማራ እና ለደሙ የኤርትራው አምባገነን መሪ ኢሳያስ አፈወርቂ በአለም አቀፍ የወንጀል መርከብ በቀጥታ ወደብ መድረስ አደጋን ያሳያል ፡ ፍርድ ቤት በሰው ልጆች ላይ በተፈፀሙ ወንጀሎች (በትግራይና በኦሮሚያ) እና በትግራይ ውስጥ የዘር ማጥፋት ሙከራ ሙከራ ፡፡ ይህ አደጋ ምርመራው በቴሌግራፍ ከታተመ ከአራት ሰዓታት በኋላ የኢትዮጵያ መንግስት ፈጣን የመካድ እርምጃን ያስረዳል ፡፡ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሩ በተከሰሱበት ክሶች ላይ አስተያየት መስጠት መቻል እንዲችሉ ከሁለት ሰዓታት በፊት የእንግሊዝ ጋዜጣ ያቀረበውን ሀሳብ ውድቅ ማድረጉ ከኢትዮጵያ ውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር የተሰጠው መግለጫ አነጋጋሪ ነው ፡፡

በናይሮቢ የሚኖረው የቴሌግራፍ ዘጋቢ-ሚስተር ዊል ብራውን (የምርመራው ደራሲ) ወደ ሀገር ውስጥ ለመግባት ፍቃድ መከልከልን ጨምሮ “non Grata” ሰዎች ዝርዝር ውስጥ የመግባት አደጋ ሊያጋጥም እንደሚችል የአከባቢው ምንጮች ያሳውቃሉ ፡፡ በማንኛውም ምክንያት ፡ አሁን ኢትዮጵያ ለኢትዮጵያም ሆነ ለውጭ ጋዜጠኞች እጅግ ጠላት እና አደገኛ ከሆኑ ሀገሮች አንዷ እየሆነች ነው ማለት እንችላለን ፡፡

ከእውነታው አንጻር ሲታይ መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች እና የተባበሩት መንግስታት የሰብዓዊ ተቋማት 80% የትግራይን ክልል እንዳያገኙ መሰናክል (በውጭ ጦር የሚተገበሩ መሰናክሎች-የኤርትራዊው አሁን ደግሞ እስከ አንዳንድ የኦሮሚያ አካባቢዎች) እንዲሁም የኬሚካዊ ውጊያው መጠነ ሰፊ መረጃን ለመሰብሰብ ለመከላከል ይጠቅማል ፡

የኢትዮጵያ ዲያስፖራ (የትግርኛ ተወላጅ ብቻ አይደለም) እና የሰብአዊ መብቶችን የሚከላከሉ የተለያዩ ማህበራት የተባበሩት መንግስታት በነጭ ፎስፈረስ በትግራይ ሰዎች ላይ ስለመጠቀሙ ገለልተኛ ምርመራ እንዲከፍት ይጋብዛሉ ፡፡ የተባበሩት መንግስታት በአሁኑ ወቅት ጠንቃቃ ሆኖ በመቆየቱ “የጦርነት ወንጀሎች በግጭቱ ውስጥ በተሳተፉ ሁሉም አካላት የተፈጸሙ ሊሆኑ ይችላሉ”

አሜሪካ በትግራይ ቀውስ ላይ በኢትዮጵያ እና በኤርትራ ላይ ገደብ በመጣል ረገድ ጥንቃቄ የጎደለው መሆኑን አሳይታለች ፡፡ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሩ አንቶኒ ብሌኬን እርምጃውን ይፋ ሲያደርጉ ጠላቶችን ለማስቆም “ጉልህ እርምጃዎች አልተወሰዱም” ብለዋል ፡፡ ክልከላዎቹ የተያዙት ሰዎች “ጠላትነትን ለማስቆም ጉልህ እርምጃ አልወሰዱም” በማለት ለስድስት ወራት ያህል በትግራይ የተካሄደውን ጦርነት በማባባስ ለተከሰሱት የኢትዮጵያ እና የኤርትራ ባለስልጣናት የቪዛ ፅንሰ-ሀሳብን ይመለከታል ፡፡ ክልከላዎቹ በተጨማሪ በዋይት ሀውስ የተፈረጁትን የአማራ ሚሊሻዎችን እና የህወሓትን አባላት የሚመለከቱ ሲሆን በትግራይ የተፈጠረውን ቀውስ በሰላማዊ መንገድ መፍታት ሌሎች ተዋናዮች ናቸው ፡፡

ግን ለድሃው ዐብይ እየባሰ ይሄዳል ፡፡ በድህረ ኮዊድ የኢኮኖሚ መልሶ ማግኛ ኢትዮጵያ ድጋፍ ለማድረግ በዓለም ባንክ እና በአለም አቀፉ የገንዘብ ድርጅት ቃል የተገባውን ብድር የማገድ እድሉን አሜሪካ አነሳች ፡፡ የዓለም ባንክ 904 ሚሊዮን ዶላር ቃል ገብቶ ነበር ፡፡ በትግራይ እና በኦሮሚያ የተካሄደውን ጦርነት ለመቀጠል ማዕከላዊው መንግስት ምን ይፈልጋል ፡፡ ባለፈው ዓመት ወደ 1 ቢሊዮን ዶላር ያህል በመቀበል ከአፍሪካ ትልቁ የአሜሪካ እርዳታ ተቀባይ ኢትዮጵያ ነች ፡፡

የኢትዮጵያ ፌዴሬሽንን ከሚመሠረቱት 10 ግዛቶች አምስቱን ያካተተው የእርስ በእርስ ጦርነት እና የብሔር ግጭቶች ብጥብጥ ቢኖርም ፣ የአብይ አስተዳደር ለማንኛውም ለሚቀጥለው ወር ምርጫ ለማካሄድ ወስኗል ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 2020 የተላለፉ ምርጫዎች እ.ኤ.አ. ሰኔ 5 ቀን 2021 መካሄድ የነበረባቸው ሲሆን ግንቦት 18 ቀን 18 ዐብይ ቀኑን ሳይገልፅ የበለጠ እንዲያስተላልፉ ተገደዋል ፡፡ ከሁለት ቀናት በኋላ (20/05/2021) መንግስት ዋና አጋሮች እና ለጋሾች (የአውሮፓ ህብረት እና አሜሪካ) እነዚህ ምርጫዎች የማይቻል እንደሆኑ ቢቆጠሩም ለሚቀጥለው 21 ሰኔ 21 የምርጫ ቀን በማስቀመጥ እንደገና ሀሳቡን ቀይሯል ፡፡ ሀገሪቱ.

አዲሱ ፊት የሁሉም የኢትዮጵያ የፖለቲካ እና የማኅበራዊ ኃይሎች ብሔራዊ ውይይት ፣ በትግራይ ውስጥ የሰላም ድርድር እና የተኩስ አቁም ጅምር እና (ከሁሉም በላይ) አቢይ በአሁኑ ወቅት የፓርላማውን ቁጥር የያዘውን ፓርቲውን ሕጋዊ ለማድረግ ከፍተኛ ፍላጎት ስላለው አስገዳጅ ምርጫ ነበር ፡ አገሪቱን እየመራ ያለው በተቋማዊ መፈንቅለ መንግስት ብቻ ነው ፡፡ በአሁኑ ወቅት ለምርጫ የተመዘገበው ከኢትዮጵያ የምርጫ ህዝብ ቁጥር 36.24% ብቻ ሲሆን በአብዛኛው አማራ ነው ፡፡ የኢትዮጵያ ፕሪሚየር “ብልፅግና” ፖሊሲዎችን የሚቃወም ታዋቂ ቦይኮት?